Bośnia i Hercegowina jako państwo położone w Europie Południowo-Wschodniej pomiędzy Adriatykiem i Chorwacją, składa się z dwóch integralnych części – Federacji Bośni i Hercegowiny oraz Republiki Serbskiej. Wartym odnotowania jest również fakt, iż na terenie tego kraju znajduje się również pozostający pod stałą kontrolą międzynarodową Dystrykt Brczko. Utworzony 5 marca 1999 i zlokalizowany w północno-wschodniej części kraju.
Podział administracyjny
Generalnie pierwsza część – Federacja Bośni i Hercegowiny składa się z 10 kantonów (podzielonych na 74 gminy), natomiast druga z nich – Republika Serbska z 7 regionów (podzielonych na 64 gminy). Mimo iż w Bośni i Hercegowinie oficjalnym językiem urzędowym jest język serbsko-chorwacki, mówi się tutaj także po bośniacku.
Do wyżej wspomnianych kantonów Federacji Bośni i Hercegowiny należą: Una-Sana, Posawina, Tuzla, Zenica-Doboj, Bośnia Podrinje, Centralna Bośnia, Hercegowina-Neretwa, Zachodnia Hercegowina, Sarajewo oraz Zachodnia Bośnia. W skład siedmiu regionów Republiki Serbskiej wchodzą natomiast: Banja Luka, Doboj, Bijelijna, Vlasenica, Sarajewo-Romanija, Foca oraz Trebinje. Obszar całego kraju o powierzchni 51,129 km2 zamieszkuje obecnie blisko 4 miliony ludzi, natomiast funkcję oficjalnej stolicy pełni tutaj słynne miasto Sarajewo, przyznane Federacji Bośni i Hercegowiny po Układzie z Dayton.
Podział etniczny
W Bośni i Hercegowinie dwa wcześniej wspomniane obszary administracyjne są bardzo mocno związane nie tylko z pochodzeniem etnicznym ich mieszkańców, ale także ich religią. Federacja Bośni i Hercegowiny jest bowiem zamieszkiwana i rządzona przez ludność muzułmańsko-chorwacką, natomiast Republika Serbska przez bośniackich Serbów. Jeżeli chodzi o grupy wyznaniowe, w Bośni i Hercegowinie dominują muzułmanie (40%) i prawosławni (31%). Mniejszość stanowią katolicy (15%), protestanci (4%) oraz inni wyznawcy. Warto jednak wspomnieć, iż pomimo wszelkich zawirowań polityczno-społecznych, kraj ten przechodzi nieustanne zmiany, usilnie dążąc do utworzenia państwa w pełni demokratycznego.
Języki urzędowe
Ze względu na wielonarodowość i pochodzenie etniczne mieszkańców Bośni i Hercegowiny, oficjalnie obowiązują tutaj trzy języki urzędowe – bośniacki, serbski i chorwacki. Poniżej przedstawiamy krótką charakterystykę każdego z nich:
Język bośniacki. Oparty głównie na tzw. dialekcie sztokawskim, język bośniacki należy do jednego z czterech języków diasystemu serbsko-chorwackiego. Jako język urzędowy na co dzień towarzyszy kulturze i zwyczajom Bośni, a liczba mówiących szacowana jest obecnie na 2,5 miliona obywateli kraju. Ciekawostką jest również fakt, iż językiem bośniackim posługują się także Bośniacy zamieszkujący serbski region o nazwie Sandżak. W zapisie języka bośniackiego używany jest alfabet łaciński – cyrylica pełni tutaj funkcję jedynie historycznego pisma bośniackiego. Mimo iż sama nazwa – język bośniacki – została oficjalnie przyjęta po rozpadzie Jugosławii w 1995 roku, wielu językoznawców uważa, że dialekt bośniacki znany był już we wczesnym średniowieczu.
Język serbski. Wywodzący się również z dialektu sztokawskiego i staro-cerkiewno-słowiańskiego, język serbski, do dnia dzisiejszego używany jest nie tylko w samej Serbii, ale również w niektórych regionach Czarnogóry, Macedonii, Albanii, Bułgarii oraz Bośni i Hercegowiny (znajdująca się na zachodzie kraju Republika Serbska). Analogicznie jak w przypadku języka bośniackiego i chorwackiego, serbski swój początek wziął od rozpadu języka serbsko-chorwackiego. Na chwilę obecną według danych szacunkowych, języka serbskiego używa w krajach bałkańskich około 13 milionów ludzi. Funkcjonują w nim dwa warianty wymowy – ekawski i jekawski.
Język chorwacki. Należący do podgrupy języków południowosłowiańskich, język chorwacki używany jest nie tylko przez mieszkańców Chorwacji. Używają go również Chorwaci zamieszkujących Bośnię i Hercegowinę oraz niektóre kraje ościenne. Szacuje się, że obecnie posługuje się nim około 7 milionów ludzi. Podobnie jak w przypadku języka serbskiego, początki chorwackiego są ściśle związane z dawnym liturgicznym językiem staro-cerkiewno-słowiańskim. W języku chorwackim funkcjonują trzy główne dialekty – czakawski, kajkawski oraz sztokawski.
